Auxe do coiro compostelán

Entre os anos 1790 e 1830 o coiro compostelán experimenta un aumento de produción e de exportación que fixeron de Santiago un referente no sector. O subministro da materia prima proviña en principio dos matadoiros locais, todos monopolizados polo consistorio ou a Igrexa.
Logo, a apertura en 1765 do porto da Coruña para o comercio con América en réxime de monopolio, permite que os coiros cheguen tamén desde as colonias españolas no Río de la Plata. Sábese que ao porto da Coruña chegaba unha media de 24.000 coiros ao ano. Para este comercio americano eran necesarios contactos. No caso compostelán  tres familias tiñan estes contactos: José de Andrés García, Manuel de la Riva e Ramón Pérez Santamarina.

Ao gran momento do coiro compostelán, tamén axudou a existencia dunha boa cantidade de casca ou tona de carballo e castiñeiro nos arredores de Santiago, aínda que ao aumentar o número de factorías o consumo e explotación da casca tivo que ampliarse fóra da cidade, e os carros con casca viñan practicamente de toda Galicia.

Durante a ocupación francesa o coiro sofre a caída nos prezos, o peche dalgunhas tenerías e o roubo ou incautación de xénero por parte das tropas ocupantes. Pero xa case ao final da saída francesa da Península, Julián Suárez Freire destacaba no ano 1813 que Santiago era: “El pueblo más industrioso de Galicia (…) pues tiene doce fábricas de curtidos, la mayor parte de gran consideración” (Suárez Freire, 1813, en A Compostela Industrial, Historia e pegada das fábricas de coiros no concello de Santiago, Carmona Badía, Xoán; Fernández Vázquez, María Teresa; Consorcio de Santiago 2003).
O volume de materia prima consumida polos peleteiros aumenta nesta época. Case cincuenta mil peles vacunas para facer sola e máis de trintamil para outros produtos. O destino das peles curtidas eran principalmente fábricas en Andalucía e Castela.

Foto antiga curtidoiro

No ano 1841 as curtidurías compostelás eran catorce e dábanlle emprego a 104 traballadores en total. A propiedade era familiar nos máis dos casos, sendo frecuentes os matrimonios entre as diferentes familias do sector.  A herdanza pasaba de pais a fillos ou de sogros a xenros.

Fábrica Carme de Abaixo

Outra vía de acceso a esta industria, era o investimento de capital. Este procedemento pasaba primeiro polo arrendamento dunha tenería ou de muíños de casca. Logo podíase entrar nos organigramas das empresas a medida que os investimentos aumentaban.