A colexiata de Sar
A Colexiata de Sar
Santa María a Maior e Real de Sar é xunto á Catedral o máis significativo monumento románico da cidade. Fundada no século XII polo bispo Munio Alonso como mosteiro da orde de Santo Agostiño, é ademais a primeira comunidade relixiosa agostiña establecida en Galicia. Falecido o bispo Munio antes de finalizar a obra, é o arcebispo Diego Xelmírez o que conclúe a igrexa e o claustro inacabados. A escritura fundacional data do primeiro de setembro de 1136 confirmándoa Afonso VII.
Levantada ás beiras do río Sar nunha das principais entradas da cidade, pero o suficientemente afastada do seu bulicio, a súa igrexa presenta planta basilical de tres naves cubertas con bóvedas de canón, separadas por alicerces con semicolumnas acaroadas e rematadas por labrados capiteis de variada factura. As naves rematan en ábsidas de planta semicircular con arquerías interiores e unha rica ornamentación ao exterior, sinalando a importancia da súa función. A iluminación realízase por medio de xanelas situadas nas naves laterais e nos rosetóns de ambos os extremos da nave central; o da fachada principal foi modificado en forma de ventá cadrada en época barroca.
A característica principal desta igrexa reside na asombrosa inclinación dos seus muros e columnas. Esta particularidade deu orixe a toda unha infinidade de teorías, sendo a máis probable que ao elevar tanto as naves laterais, estas non cumpriron a súa función de contrarrestar o empuxe da bóveda central e desde o comezo debeuse intentar corrixir esta desviación. O derrube da bóveda central e as desaxustadas bóvedas das naves laterais é máis que evidente. Todo se soluciona en época barroca coa construción dos grandes arbotantes que suxeitan o empuxe da igrexa e que lle dan esa peculiar característica ao exterior.
Contiguo á igrexa consérvanse os restos dunha das galerías claustrais románicas. O resto do claustro foi reconstruído en época barroca e é dunha gran sinxeleza. A galería románica é sen dúbida unha marabilla na que os canteiros desa época, influenciados pola escola do mestre Mateo, lograron un claustro que de estar completo sería un digno rival dos mellores claustros europeos. A calidade e abundancia da súa labra nos capiteis e arquivoltas queda fóra de toda dúbida pola súa riqueza. Un pequeno museo cos restos das galerías desaparecidas completa a visita, así como a mostra de obras de ourivaría instalada nas dependencias do que foi o antigo mosteiro.
No 1895 foi declarada monumento nacional, o que facilitou a súa restauración nos anos trinta por Ferrant e despois por Pons Sorolla e Chamoso Lamas.
Máis información: https://galiciapuebloapueblo.blogspot.com.es/2015/12/santa-maria-la-mayor-y-real-de-sar_12.html